Berichten vanuit de Koepel (3)
400 vluchtelingen per cel 2 bewoners
Afgelopen dinsdagavond trok de met 15 auto’s uitgerukte politie de aandacht van bewoners in de omgeving van de voormalige Koepelgevangenis waar sinds 15 september 400 voornamelijk Syrische vluchtelingen worden opgevangen. Een verslag vanuit de Koepel en een verklaring van burgemeester Herman Kaiser.
‘Rond 4 uur dinsdagmiddag was een Syrische vluchteling door medewerkers van het COA (Centraal Orgaan Asielzoekers) uit de Koepel geplaatst. De man in kwestie had geweigerd om nog langer eten uit de Hollandse gaarkeuken te eten en riep anderen op om dat ook te doen,’ vertelt Mohammed (26 jaar). ‘Er gingen mensen naar hem toe om hem te overtuigen om toch te komen eten. Daaruit ontstond een gevecht. Na dat gevecht werd de man buiten de poort gezet, waar hij tot 2.00 uur ’s nachts zou moeten blijven. Het was koud en het regende buiten. Er zijn toen mede-vluchtelingen naar buiten gegaan om hem een jas en een deken te geven. Vervolgens ging een andere vluchteling, een Irakees, ook trammelant te maken. Hij had al eens eerder problemen gemaakt. Hij was dronken en riep: “jullie Syriërs waar blijven jullie nou, nu een van jullie daar buiten in de kou staat. Slappelingen, jullie durven hem niet te helpen.” Hij rolde over de grond in de centrale hal van de gevangenis en riep maar: ‘wie durft.’ Omdat ik goed Engels spreek, vroeg een COA medewerker mij wat de man riep. Ik zei: ‘hij vraagt om de man buiten te helpen. Misschien beter om hem binnen te laten.’ Waarop de COA-medewerker zei: ‘nee, dat doen we niet. Hij heeft straf.’ Toen ging de centrale toegangspoort dicht. Er waren een aantal mannen buiten samen met de Syriër die weigerde te eten en de dronken Irakees. Ik was binnen en zat in mijn cel met mijn broer, Sam.’
Later zo rond een uur of negen op die dinsdagavond hoorden Mohammed en zijn broer Sam sirenes van politie. ‘Ik had telefonisch contact met een vriend buiten en hij beschreef de situatie. Dat er tegen de poort geschopt werd en een opstootje ontstaan was. De politie kwam om de boel onder controle te krijgen.’ Volgens een woordvoeder van politie werd er rond negen uur melding gemaakt van vernieling van de toegangspoort door een van de vluchtelingen (aldus berichtgeving in de Gelderlander 26 nov. 2015). Dat was volgens sommige ooggetuigen de dronken Irakees. Bekijk hier de video-opname van buiten de Koepel (bron: GelreNieuws, camera: Roland Heitink)
Kort daarna komt, volgens Mohammed en zijn broer, één politieagent naar binnen om de schade binnen op te nemen en getuigen te horen. ‘Het was een agent van Turkse afkomst die Arabisch sprak. Hij vroeg een aantal om hun relaas te doen.’ Kort daarop zijn drie vluchtelingen aangehouden op verdenking van vernieling en bedreiging en meegenomen naar het bureau, waaronder de Irakees.
Vermoedelijke oorzaak
Als vermoedelijke oorzaak van de opstootjes noemen Sam en zijn broer Mohammed de verhalen die samen met video’s en foto’s onder vluchtelingen in de Koepel de ronde gaan. Verhalen van vluchtelingen die elders opgevangen zijn in Nederland. ‘“Wij zijn in de Koepel de rustigste vluchtelingenopvangplaats in Nederland”, wordt er gezegd. Een maand geleden, was een vluchteling verplaatst naar een andere kamp, na gewelddadig gedrag. Kort daarna had hij papieren en geld. Dat stuurde hij met een video naar ons allemaal. Met het verhaal: je moet protesteren dan krijg je eerder papieren en geld. Ook de vluchteling die dinsdag weggehaald is en elders is geplaatst heeft zo’n verhaal rondgestuurd. Het idee bestaat nu dat als je protesteert je eerder papieren en dus ook geld krijgt. Ikzelf zeg altijd maar: het is puur geluk, mijn broer krijgt misschien eerder papieren dan ik.’ Mohammed en zijn broer waarschuwen voor een volgde uitbarsting.
Procedure langer
De problemen met de opvang van de vluchtelingenstroom heeft de overheid goeddeels aan zichzelf te danken, zo zei de oud-directeur Stoové van het COA tegenover het NRC-Handelsblad (20 oktober). Er is teveel bezuinigd op opvangcapaciteit, verklaarde Gerd Leers in een uitzending van Nieuwsuur (17 oktober). Hij was voormalig minister voor Immigratie en Asiel in kabinet-Rutte I (VVD, CDA met gedoogsteun van PVV). In maart van dit jaar werd ook al geconstateerd dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), de dienst die belast is met de behandeling van de asielaanvragen ‘handen tekort komt’ om de asielaanvragen van dat moment te verwerken (Elsevier, 30 maart). De grote stroom is in september gekomen. Door de stagnatie bij de IND duurt de procedure langer dan gebruikelijk. Al bijna drie maanden wachten Mohammed, zijn broer Sam en de 400 mede-vluchtelingen in de Koepel in Arnhem op goedkeuring. Zonder geld en geen papieren waardoor ze ook niet kunnen werken of bijvoorbeeld taalles kunnen volgen. Dat gebeurt nu wel door vrijwilligers, maar dat is allemaal onbetaald. Het IND heeft inmiddels nieuw personeel aangenomen, maar dat moet eerst opgeleid worden en kan niet zo maar worden ingezet om de ingewikkelde papierwinkel door te nemen. Vervolgens kunnen door deze stagnatie woningbouwcorporaties en particulieren ook geen woningen aanbieden, want daarvoor heb je die papieren nodig. En zo neemt de frustratie alom toe, bij personeel dat kortaf reageert (‘we protect you’. ‘Wait.’) en bij vluchtelingen (eindeloos wachten).
Hoe hier gekomen?
Latakia, Syrië
Mohammed (26) was student wiskunde, zijn broer Sam (24) profvoetballer. Beiden woonden met hun familie in de kustplaats Latakia. ‘Alle mannen moeten in het leger van Assad. We wilden dat niet. Ik wil niemand doodschieten,’ zegt Sam. Sam is getrouwd en Mohammed woonde samen met zijn verloofde. ‘We waren niet arm. We hadden het goed. Om de overtocht te betalen hebben we onze auto’s en huizen verkocht.’ De verloofde van Mohammed en de vrouw van Sam wonen nu bij hun familie. ’We zijn met twee neven vanuit Syrië in een rubberboot vertrokken naar Turkije. Dat kostte 1200 dollar per persoon. Er zaten 47 mensen aan boord in dat kleine rubberbootje. Maar we zijn kustbewoners en kennen de zee een beetje.
Via Turkije zijn we naar Griekenland, Macedonië, Servië, Hongarije, Oostenrijk en Duitsland gegaan. En uiteindelijk kwamen we op 9 september in Nederland aan in Ter Apel. Via Ter Apel naar Assen, waar we allebei vreselijke griep kregen, weer terug naar Ter Apel en van Ter Apel naar Arnhem, waar we sinds 15 september zitten. Bij elkaar hebben ze per persoon 3500 euro betaald aan overtocht en treinreizen.’ Het geld raakt langzaam op. Sam is gestopt met roken. Mohammed nog niet, maar ik rook minder om geld te sparen. ‘Beter ook voor de gezondheid’, lachen ze. Ze hebben nog wel contact met de thuisbasis. ‘Een vriend van me zit er nog. Die hoeft niet in dienst omdat hij de enige jongen is in het gezin. Dat is zijn geluk.”’ Lachend: ’Hij vertelde: “ik heb het goed hier. Er zijn alleen nog maar vrouwen, ouderen en kinderen hier. Ik heb nu 10 vriendinnen.”
Sam heeft zijn eerste voetbaltraining achter de rug in Nederland en is blij. Trots toont zijn broer een fotootje van de club waar hij traint: SV Veluwezoom in Velp. ‘Ik moet weer conditietraining doen. Ik ben erg blij met de trainer en de club.’
Reactie burgemeester Herman Kaiser
Gevraagd om een reactie op de stelling dat de politie-inzet afgelopen dinsdag ‘buitenproportioneel gewelddadig’ zou zijn geweest, laat de burgemeester weten, dat daarvan geen sprake is geweest. ‘De politie was met veel voertuigen ter plaatse, waardoor de actie veel aandacht trok. De politie handelde conform protocol’, aldus de woordvoerder van de burgemeester.
De woordvoeder van Kaiser vervolgt: ‘Rond 21.00 uur kwam bij de politie een melding binnen van vernieling. Een bewoner was even daarvoor tijdelijk de toegang ontzegd waarna hij de centrale toegangshal vernield zou hebben. Agenten die ter plaatse kwamen hebben de man hiervoor aangehouden en overgebracht naar het politiebureau. Dit incident trok de aandacht van andere bewoners en het bleef korte tijd onrustig. Op verzoek van medewerkers van het COA werd hierbij hulp gevraagd aan de politie. Uit voorzorg en volgens protocol gingen meerdere politie-eenheden ter plaatse. Dit om met de mensen in gesprek te gaan en de gemoederen te bedaren. Er werden twee personen aangehouden voor het uiten van bedreigingen. Hierna keerde de rust terug. Een groot deel van de aanwezige agenten is op afstand gebleven en heeft niet daadwerkelijk hoeven optreden.’
spinhof 